Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη «πόλη»; Για τους περισσότερους από εμάς, είναι τα πλήθη, οι πολυσύχναστοι δρόμοι και ο θόρυβος. Όμως μια ομάδα νέων Πολωνών που μίλησε με αξιωματούχους της ΕΕ που επισκέφθηκαν τη Βαρσοβία προσέφερε ένα πιο αισιόδοξο και εποικοδομητικό όραμα.
Στις 10 Μαρτίου 2025, συγκεντρώθηκαν στο διάσημο κέντρο Jasna Centre στην καρδιά της Βαρσοβίας, όπου στεγάζεται η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Πολωνία. Είχαν προσκληθεί να μοιραστούν το όραμά τους για τις ευρωπαϊκές πόλεις του αύριο με την Ευρωπαία Επίτροπο για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, την έρευνα και την καινοτομία, Ekaterina Zaharieva.
Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, τους τέθηκε η ίδια ερώτηση: τι σημαίνει για εσάς «πόλη»; Απάντησαν «δυνατότητα», «κοινότητα», «σύνδεση», «εκπαίδευση υψηλής ποιότητας», «ευκαιρίες και επιχειρήσεις», «κοινωνία» και «πολιτισμός».
Αυτές οι μικρές σπίθες έμπνευσης ήταν αρκετές για να πυροδοτήσουν μια συζήτηση σχετικά με το πώς θα έπρεπε να είναι οι ευρωπαϊκές πόλεις και να προωθήσουν τις αλλαγές που θα τις καταστήσουν τέτοιες.
«Θέλουμε να ακούσουμε από εσάς, το μέλλον της Ευρώπης, πώς θα διαμορφώσουμε τις πολιτικές μας», δήλωσε η Επίτροπος Ζαχαρίεβα στην ομιλία καλωσορίσματος. «Είμαστε στο σωστό δρόμο; Πετυχαίνουμε αυτά που περιμένετε από εμάς;»
Οι προοπτικές και οι ιδέες που ανταλλάχθηκαν στο πλαίσιο του διαλόγου θα βοηθήσουν την Επίτροπο Ζαχαρίεβα να αναπτύξει τις κατάλληλες πολιτικές, ιδίως για την αποστολή της ΕΕ: Μια πρωτοβουλία που βοηθά περισσότερες από 100 πόλεις, συμπεριλαμβανομένων πέντε στην Πολωνία, να επιτύχουν κλιματική ουδετερότητα.
Ο Jakub Romański, 23 ετών, φοιτητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, θεώρησε ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που η ΕΕ κάνει σωστά. Η υγεία και η ασφάλεια, για παράδειγμα. Πιστεύει ότι οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να εμπιστεύονται ότι η ποιότητα των τροφίμων τους ή του νερού της βρύσης ελέγχεται αυστηρά.
Η Martyna Rawa, 17χρονη μαθήτρια στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών της Βαρσοβίας, ανέφερε τη χρηματοδότηση που παρέχεται για τις μικρές επιχειρήσεις ως άλλη μια ευπρόσδεκτη πρωτοβουλία της ΕΕ.
Δημόσιες συγκοινωνίες, προσβασιμότητα, θέσεις εργασίας
Την εκδήλωση συντόνισαν οι Julia Kelsz, Tomasz Racławski και Mikołaj Samborski. Και οι τρεις είναι συνιδρυτές και επικεφαλής του Ιδρύματος Important Issues, το οποίο συμμετέχει ενεργά σε πολλά ευρωπαϊκά συνέδρια νέων.
Ένα κοινό θέμα που προέκυψε στον διάλογο με τον Επίτροπο ήταν η ανάγκη βελτίωσης των δημόσιων μεταφορών, η οποία θα διευκόλυνε τη μετακίνηση στην πόλη και θα συνέβαλε στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Η Martyna τόνισε την ανάγκη να επιταχυνθούν οι εργασίες κατασκευής των υποδομών μεταφορών.
«Το μετρό, για παράδειγμα, χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο για να ολοκληρωθεί απ’ ό,τι αρχικά αναμενόταν», είπε. Η επιτάχυνση των κατασκευαστικών εργασιών θα οδηγήσει σε μείωση της συμφόρησης στις πόλεις και, κατά συνέπεια, σε μείωση της ρύπανσης.
«Θέλουμε να ακούσουμε από εσάς, το μέλλον της Ευρώπης, πώς θα διαμορφώσουμε τις πολιτικές μας».
Ekaterina Zaharieva, Ευρωπαία Επίτροπος για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, την έρευνα και την καινοτομία
Ένας άλλος συμμετέχων με παρόμοιες απόψεις ήταν η Dorota Guzik, 27 ετών, βοηθός έργου στην Ένωση Δήμων του Πολωνικού Δικτύου Energie-Cités. Πρόκειται για μια μη κυβερνητική και μη κερδοσκοπική οργάνωση που συνεργάζεται με τις τοπικές κυβερνήσεις για την υποστήριξη της αποδοτικής χρήσης ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Η ίδια έδωσε επίσης έμφαση στις μεταφορές. «Θα πρέπει να παρέχουμε κίνητρα για τις δημόσιες συγκοινωνίες ώστε να τις χρησιμοποιούν περισσότεροι άνθρωποι», πρότεινε.
Η Ντορότα τόνισε επίσης την ανάγκη να γίνουν πιο προσιτές οι φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις, ώστε να τις υιοθετήσουν περισσότεροι άνθρωποι.
Ένα άλλο θέμα που τέθηκε ήταν η ανάγκη να γίνουν οι πόλεις πιο προσβάσιμες για τα άτομα με αναπηρία. Η φίλη του Jakub Romański έχει πρόβλημα όρασης, οπότε καταλαβαίνει πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για τα άτομα με αναπηρία να μετακινηθούν στην πόλη. «Οι εθνικές κάρτες κινητικότητας δεν είναι αποδεκτές σε όλη την Ευρώπη. Οι διατάξεις για τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να εξορθολογιστούν σε όλες τις χώρες της ΕΕ», δήλωσε.
Όπως συμβαίνει, η ΕΕ εργάζεται επί του παρόντος για το σκοπό αυτό, με την εισαγωγή δύο καρτών σε ολόκληρη την ΕΕ: της ευρωπαϊκής κάρτας αναπηρίας και της ευρωπαϊκής κάρτας στάθμευσης για άτομα με αναπηρία.
Οι κάρτες αυτές θα διασφαλίζουν ότι οι κάτοχοί τους θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις ίδιες υπηρεσίες υπό τους ίδιους όρους με τους κατοίκους της χώρας υποδοχής, όταν παρακολουθούν πολιτιστικές, αθλητικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις ή χρησιμοποιούν τις δημόσιες συγκοινωνίες και τις εγκαταστάσεις στάθμευσης.
Ο συντονιστής Tomasz Racławski, ο οποίος κατάγεται από το Jasło, μια μικρή πόλη στη νοτιοανατολική Πολωνία, ρωτήθηκε για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρές πόλεις εκεί και έσπευσε να σημειώσει την έλλειψη εκπαιδευτικών ευκαιριών και θέσεων εργασίας.
«Έπρεπε να μετακομίσουμε στις μεγαλύτερες πόλεις για να βρούμε ποιοτικά πανεπιστήμια και ποιοτική εργασία. Αυτό ισχύει σχεδόν για όλους τους φίλους μου από το λύκειο», είπε.
Το ίδρυμά του εκπαιδεύει τους νέους για κοινωνικά και οικονομικά θέματα και εκπροσωπείται τακτικά σε ευρωπαϊκά συνέδρια νεολαίας.
Επαναπροσδιορίζοντας το αύριο
Μετά τις ομαδικές συζητήσεις, οι νέοι συμμετέχοντες προσήλθαν στον Επίτροπο με συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς μπορούν να γίνουν οι πόλεις καλύτερες, βασισμένες σε τρεις πυλώνες: περιβάλλον και βιωσιμότητα, τεχνολογία και καινοτομία και συμμετοχικότητα και προσβασιμότητα.
Όσον αφορά το περιβάλλον, συμφώνησαν στην ανάγκη βελτίωσης των μεταφορών και της ενεργειακής απόδοσης, μείωσης της ρύπανσης και αύξησης των χώρων πρασίνου. Πιο συγκεκριμένες προτάσεις περιλάμβαναν τη δημιουργία πόλεων πιο φιλικών προς τα ποδήλατα και τη δημιουργία πράσινων διαδρόμων γύρω από τις πόλεις για τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας.
Για να διασφαλιστούν οι πόλεις στο μέλλον έναντι ακραίων κλιματικών συνθηκών, προτάθηκε η μετασκευή παλαιότερων κτιρίων. Πιο συγκεκριμένες λύσεις περιλάμβαναν φωτοβολταϊκές περσίδες που ρυθμίζουν τις κλιματικές συνθήκες στα σπίτια και συστήματα που βοηθούν τη διάχυση της θερμότητας στους εσωτερικούς χώρους.
«Θα πρέπει να δώσουμε κίνητρα για τις δημόσιες συγκοινωνίες ώστε να τις χρησιμοποιούν περισσότεροι άνθρωποι».
Dorota Guzik, βοηθός έργου, Ένωση Δήμων Πολωνικού Δικτύου Energie-Cités
Υπογράμμισαν επίσης την ανάγκη να ψηφιοποιηθούν οι υπηρεσίες της πόλης σε μία πλατφόρμα και να διοχετευθούν περισσότερες επενδύσεις στην καινοτομία και τις τεχνολογικές νεοφυείς επιχειρήσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη θέσπιση καλύτερων μέτρων ασφαλείας για τις μεταφορές.
Τέλος, η στέγαση και οι δημόσιες συγκοινωνίες θα πρέπει να είναι φθηνότερες για όλους και να καταστούν πιο προσβάσιμες για τα άτομα με αναπηρία μέσω ενός πιο ενταξιακού αστικού σχεδιασμού.
Οι ιδέες που ανταλλάχθηκαν στη Βαρσοβία θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση σχεδίων δράσης που θα υλοποιηθούν μέσω της αποστολής για τις πόλεις και του New European Bauhaus, μιας πρωτοβουλίας της Επιτροπής που συνδέει την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία με τους χώρους διαβίωσης.
Πολωνικές πόλεις πλήρως ενταγμένες
Η Αποστολή Πόλεων υποστηρίζει 112 πόλεις της ΕΕ στη δέσμευσή τους να γίνουν κλιματικά ουδέτερες έως το 2030 μέσω πράσινου, ψηφιακού και χωρίς αποκλεισμούς μετασχηματισμού. Πέντε πολωνικές πόλεις έχουν ήδη ξεκινήσει την αποστολή: Łódz, Βαρσοβία, Wrocław, Κρακοβία και Rzeszów.
Οι πόλεις αυτές έχουν κάνει μεγάλα βήματα προς το καθαρό μηδέν μέσω διαφόρων έργων που υποστηρίζονται από τη χρηματοδότηση της ΕΕ.
Ένα πιλοτικό έργο στο οποίο συμμετέχουν και οι πέντε πόλεις, με την ονομασία NEEST, επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των ενεργειακά μη αποδοτικών κτιρίων. Οι πολωνικές πόλεις εξακολουθούν να εξαρτώνται κυρίως από το εθνικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής με βάση τον άνθρακα, αλλά το NEEST στοχεύει στον εκσυγχρονισμό των κτιρίων κατοικιών και υπηρεσιών και στη μείωση της ενεργειακής τους κατανάλωσης.
Ένα άλλο έργο, το ATELIER, επικεντρώνεται στην παραγωγή ενέργειας με την ενσωμάτωση έξυπνης κινητικότητας και τεχνολογιών σε κτίρια στην Κρακοβία.
Το Κατοβίτσε, σε μια νότια πολωνική περιοχή γνωστή για τον άνθρακα και τη βαριά βιομηχανία, είναι ένας από τους κόμβους που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία CLIMABOROUGH. Παρέχει σε 14 πόλεις σε 12 ευρωπαϊκές χώρες τα εργαλεία και τη μεθοδολογία για την επίτευξη των κλιματικών τους στόχων.
Η Επίτροπος Zaharieva κατέστησε σαφές ότι κατανοεί τη σημασία της συμμετοχής των νέων στο τραπέζι των συζητήσεων και ότι θα λάβει υπόψη της τις απόψεις εκείνων που θα κληρονομήσουν το μέλλον.
Οι απόψεις των συνεντευξιαζόμενων δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εάν σας άρεσε αυτό το άρθρο, παρακαλούμε σκεφτείτε να το μοιραστείτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.