Τους τελευταίους μήνες, καθώς η σύγκρουση στη Γάζα συνεχίζεται με σφοδρότητα, η ανθρωπιστική κρίση βαθαίνει καθημερινά. Ο άμαχος πληθυσμός –ο μεγαλύτερος θύτης ενός πολέμου που δεν επέλεξε τη θέση στην οποία βρίσκεται– βιώνει ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό, ιατρική περίθαλψη και ασφάλεια. Σε έναν τόπο που ο ουρανός έχει μάθει να σκεπάζει τη γη με συντρίμμια, η ανθρωπιστική βοήθεια μοιάζει με την τελευταία λεπτή κλωστή που κρατά την ελπίδα ζωντανή.
Οργανισμοί όπως η UNRWA, ο Ερυθρός Σταυρός, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και άλλες διεθνείς ΜΚΟ έχουν αναπτύξει επιχειρήσεις βοήθειας, προσπαθώντας να φέρουν στοιχειώδεις συνθήκες ζωής σε εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους. Από την έναρξη των συγκρούσεων, αποστολές με φορτηγά μεταφέρουν τρόφιμα, φάρμακα, νερό και είδη πρώτης ανάγκης μέσω του συνοριακού περάσματος Ράφα, το οποίο όμως συχνά παραμένει κλειστό ή υπολειτουργεί. Στο τέλος Μαΐου 2025, η UNRWA είχε υποστηρίξει πως, ενώ απαιτούνται περίπου 500 φορτηγά καθημερινά (αναφέρεται μεταξύ άλλων σε REUTERS), τις περισσότερες ημέρες κατάφερναν να εισέλθουν λιγότερα από 100, σε ένα πληθυσμό που έχει γονατίσει.
Τα «κακά μαντάτα».
Τα κακά μαντάτα στην ανθρωπιστική βοήθεια δε σχετίζονται αποκλειστικά και πάντοτε με την έλλειψη πόρων. Είναι και η συστηματική παρεμπόδιση όπως οι επιθέσεις σε κομβόι βοήθειας που αναφέρονται κατά καιρούς.
Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το περιστατικό της 17ης Ιουνίου 2025 στο Khan Younis, όπου ισραηλικά τανκς βομβάρδισαν πλήθος που προσπαθούσε να λάβει τροφή, με απολογισμό τουλάχιστον 59 νεκρούς και 221 τραυματίες reuters.com.
Ένα δεύτερο παράδειγμα πρόσφατης επίθεσης σε κομβόι ανθρωπιστικής βοήθειας είναι το περιστατικό της 24ης Ιουνίου 2025, όταν ισραηλινές δυνάμεις άνοιξαν πυρ εναντίον πλήθους που περίμενε βοήθεια:
- Σύμφωνα με την Gaza Health Ministry, τουλάχιστον 44 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας σε σημεία κοντά στο Rafah και στο Netzarim corridor apnews.com.
- Μάρτυρες αναφέρουν ότι τανκς και drones στόχευσαν προς την κατεύθυνση πολιτών που προσπαθούσαν να προσεγγίσουν τα φορτηγά με τρόφιμα.
Η καταστροφή των υποδομών –δρόμοι, νοσοκομεία, καταφύγια– καθιστά τη διανομή επικίνδυνη ή και αδύνατη. Πριν από λίγες μέρες ημέρες, το Ισραήλ σταμάτησε την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη βόρεια Γάζα — επικαλούμενο φόβους ότι ομάδες ενδέχεται να κατασχέσουν φορτία — ενώ συνεχίζει τις διανομές στο νότο. (πηγή reuters.com). Ακόμα, το πέρασμα Zikim, σημαντικός δίαυλος βοήθειας, έκλεισε, οδηγώντας σε ανησυχίες ότι η πείνα θα επιδεινωθεί στις πιο πληγείσες ζώνες της βόρειας Γάζας
Η οικονομική διάσταση είναι βεβαίως πολύ σημαντική παράμετρος, με την UNRWA να βρίσκεται στο στόχαστρο διπλωματικών πιέσεων, έχοντας ως αποτέλεσμα, αρκετές χώρες να αναστείλουν προσωρινά τη χρηματοδότησή της – μια απόφαση που, αν και αναθεωρήθηκε αργότερα, κόστισε πολύτιμο χρόνο και ζωές. Υπάρχει και ο λιγότερο εμφανής πόλεμος: εκείνος της πληροφορίας, της δυσφήμησης, των πολιτικών αποκλεισμών και της συστηματικής απαξίωσης κάθε ανεξάρτητης φωνής.
Τα «καλά» παρόλα τα προβλήματα:
Παρόλα αυτά, η βοήθεια που καταφέρνει να φτάσει κάνει τη διαφορά.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα επιτυχημένης ανθρωπιστικής επιχείρησης είναι το πρόγραμμα της Gaza Humanitarian Foundation (GHF), που ξεκίνησε στις 28 Μαΐου 2025.
Η ειδική ανταποκρίτρια της El Pais, Alejandra Agudo, δημοσίευσε ρεπορτάζ στις 28 Μαΐου 2025 τονίζοντας πως:
«Στην πρώτη μέρα, διανεμήθηκαν 8000 κουτιά τροφής, που εκτιμάται ότι προσφέρουν επαρκή τροφή σε 44000 ανθρώπους για μισή εβδομάδα. Στις 12 Ιουνίου, ανέφερε μία καθημερινή διανομή 2.6 εκατομμυρίων γευμάτων».
🔹 Από τότε, η GHF ισχυρίζεται ότι έχει διανείμει περισσότερα από 46 εκατομμύρια γεύματα εγκαίρως.
🔹 Στις 26 Ιουνίου 2025, το U.S. State Department ενέκρινε 30 εκατ. δολάρια για την GHF, η οποία συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες logistics, παρέχοντας πλέον ασφαλείς εναλλακτικές διαδρομές για τη μεταφορά βοήθειας στη Νότια Γάζα. (πηγές: theguardian.com reuters.com aljazeera.com κ.α.)
Αυτό που καθιστά την επιχείρηση ενδιαφέρουσα, και σίγουρα σε ένα πλαίσιο αντιπαραθέσεων με εύλογα επιχειρήματα από όλες τις πλευρές, είναι ακριβώς αυτή η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στις ανθρωπιστικές δράσεις, εν καιρώ πολέμου.
Εν γένει, χιλιάδες ζωές σώζονται χάρη σε ιατρικές αποστολές, κινητές μονάδες υγείας, διανομές καθαρού νερού. Παιδιά που δεν έχουν δει σχολείο εδώ και μήνες, βρίσκουν προσωρινά καταφύγια εκπαίδευσης και ψυχολογικής στήριξης. Ο ανθρωπιστικός αγώνας συνεχίζεται με κύριο στόχο την όσο το δυνατόν μειωμένη επίδραση των πολεμικών συνθηκών στον άμαχο πληθυσμό.
Τέλος να αναφέρουμε ότι αναδεικνύεται η συνείδηση των πολιτών: Οι δωρεές, οι κινητοποιήσεις, η πίεση προς κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς δεν είναι αμελητέες. Είναι ενδείξεις ότι, ακόμη κι αν οι πολιτικές πολλές φορές αποδεικνύονται μη αποτελεσματικές στην ανθρωπιστική βοήθεια, η κοινωνία των ανθρώπων δεν είναι πάντα απαθής.
Γιατί γράφτηκε το άρθρο;
Σκοπός του εν λόγω άρθρου δεν είναι η ουσιαστική διατύπωση ξεκάθαρης γνώμης σχετικά με τις αιτίες της πολεμικής σύρραξης, ούτε κάποιο γεωπολιτικό σχόλιο που να περιλαμβάνει και τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις με το Ιράν. Γενικότερα, ανεξάρτητα από όποια πλευρά διεκδικεί το δίκιο της, το σίγουρο είναι ότι πάντοτε σε μια πολεμική σύρραξη, η ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να προσφέρεται ανεμπόδιστα. Μέσω αυτής, ακόμα και σε εμπόλεμες ζώνες μπορούν να υπάρχουν μικρές ακτίνες ελπίδας, επιβίωσης και έστω και μερικής διατήρησης της αξιοπρέπειας.
Το Γεωγράφος.GR σέβεται τους αναγνώστες του και τους ενημερώνει ότι το εν λόγω άρθρο γράφτηκε με τη χρήση GenAI, συνδυάζοντάς το με την κρίση, τις γνώσεις και τις απόψεις του αρθρογράφου.